Treść

HERB GMINY DOBRA
 

Pieczęć Gminy Dobra

Włodzimierz Chorązki
Uniwersytet Jagielloński – Kraków

HERALDYKA GMINY DOBRA
Opracowanie historyczno – heraldyczne

Kraków maj 2003

EKSPERTYZA HISTORYCZNO – HERALDYCZNA

Wstęp

Ustawa o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 roku zezwala jednostkom samorządu lokalnego na posiadanie swoich symboli. W praktyce okazało się, że ustawodawca rozumiał pod tym pojęciem herb, logo lub jednostkowy sztandar. Dopiero ustawa o samorządzie powiatowym: artykuł 12 ustęp 10 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z późniejszymi zmianami) i artykuł 3 ustęp 1 ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (Dz. U. Nr 31, poz. 130 z późniejszymi zmianami) zezwala powiatom (i innym jednostkom samorządu lokalnego) na posiadanie pełnego kompletu symboli, tj. herbu, flagi, baneru, chorągwi, sztandaru i pieczęci.

Mało kto uświadamia sobie, że zewsząd otaczają nas umowne symbole, które informują, ostrzegają, edukują i ułatwiają rozpoznawanie różnorodnych przedmiotów, instytucji i osób. W tej grupie znajdują się uproszczone znaki rozpoznawcze podmiotów gospodarczych, stacji radiowych i telewizyjnych, itp., noszące nazwę – logo, a także znane powszechnie odznaki i emblematy klubów sportowych, czyli coś pośredniego między wspomnianym logo a herbem.
Herby w Europie mają już prawie tysiącletnią tradycję. W Polsce herb – jako oznaka władzy królewskiej lub książęcej, pojawił się stosunkowo późno, bo na przełomie XII i XIII wieku. Herb Piastów śląskich pojawia się w źródłach w pierwszych latach XIII wieku, jako ukoronowany biały orzeł w czerwonym polu. Jako herb Królestwa Polskiego oficjalnie pojawił się dopiero w 1295 roku! Chociaż kilkadziesiąt lat wcześniej, za czasów księcia Leszka Białego, uznawany był za godło dzielnicy wielkopolskiej i dzielnicy senioralnej – Ziemi Krakowskiej.
Herb jako znak identyfikacyjny poszczególnych polskich rodów rycerskich pojawił się również bardzo późno, bo w końcu XII wieku i w praktyce polskie rody rycerskie „przystosowały” do celów heraldycznych, używane przez nich wcześniej znaki własnościowe, które – jak przypuszczają historycy – pochodzą od skandynawskich lub starosłowiańskich runów lub tzw. tamg. Blisko 40 % polskich herbów rycerskich łatwo zidentyfikować jako runy, choć przyjęły one na tarczach herbowych kształty przedmiotów będących na wyposażeniu rycerstwa lub ich fragmentów, np. miecze, kopie, kosy, podkowy, łuki, strzały, topory, strzemiona, hełmy, elementy urządzeń oblężniczych itp. Burzliwy rozwój prawdziwej heraldyki rycerskiej to dopiero wiek XIV i XV.
Polska heraldyka miejska, jako graficzny symbol samorządu miejskiego to zjawisko jeszcze późniejsze datowane na XV i XVI wiek. Tylko nieliczne miasta, zwłaszcza śląskie, małopolskie i pomorskie mogą się szczycić czternastowiecznymi a nawet trzynastowiecznymi tradycjami herbowymi, m.in. Płock, Kraków, Sandomierz, Bochnia, Olkusz, Wieliczka, Legnica, Wrocław, Świdnica i kilkanaście innych. Wcześniej praheraldycznymi symbolami miast, były znaki napieczętne z postaciami świętych – lub ich atrybutów – patronów miasta, miejscowego kościoła lub cechu. Ostatecznie herb, to ustalony według określonych zasad – zwanych sztuką heraldyczną – znak osoby, wspólnoty rodzinnej (rodziny, rodu), wspólnoty terytorialnej: politycznej (państwa) lub samorządowej (województwa, powiatu, gminy, sołectwa), bądź wspólnoty zawodowej (cechów i korporacji, jak np. uniwersytety i inne szkoły wyższe) czy wspólnoty kościelnej (jak kapituły, zakony i klasztory).
Ponieważ herb pierwotnie, (czyli w końcu średniowiecza), był przede wszystkim znakiem bojowo rozpoznawczym, stąd też sztuka heraldyczna przewiduje dla niego postać kolorowego godła umieszczonego w kolorowym polu tarczy (rycerskiej) i szczegółowo określa jak wzajemnie mają się komponować barwy obu elementów (zasada alternacji barwy). Zasada alternacji barwy służy czytelności herbu (kontrastowości), dlatego nie kładziemy metalu (złoto i srebro, a praktycznie żółtego i białego) na metal i koloru na kolor (głównie czerwieni, błękitu, zieleni, czerni i purpury), a także barw pobocznych (pomocniczych) zazwyczaj bardzo rzadko używanych w heraldyce (takich jak: brązu, oranżu, szarości i barwy cielistej). W niektórych przypadkach kolor czarny i szary traktowany jest jako neutralny i można go łączyć z innymi kolorami. Sztuka heraldyczna to także umiejętność doboru jak najmniejszej liczby znaków i figur heraldycznych i barw, tak by najprecyzyjniej określał właściciela herbu. Najlepszy herb to taki, który składa się z dwóch – trzech barw (w tym metalu).
Po co gminie, miastu lub powiatowi herb? Herb może być umieszczony na fladze gminnej, sztandarze gminy, pieczęciach gminy, na odznakach (łańcuchach, laskach, medalach, itp.) władz powiatowych, miejskich i gminnych (wojewody, prezydenta miasta, starosty, burmistrza, wójta, wice-starosty, wice-burmistrza, wice-wójta oraz przewodniczącego rady, jego zastępców i członków rady) na budynkach będących siedzibami władz powiatu, miasta, gminy (rady i zarządu), w salach posiedzeń tych władz, na budynkach stanowiących własność samorządową, tablicach pamiątkowych fundowanych przez władze samorządowe, pismach, wizytówkach i okolicznościowych drukach władz np. gminy, a jeśli rada samorządu wyrazi zgodę także i niższych urzędników zarządu powiatu, miasta lub gminy oraz na ozdobnych słupach granicznych jednostkach samorządowych (tzw. „witaczach”) i okolicznościowych transparentach. Wyjątkowo na przedmiotach, wydawnictwach oraz środkach masowego przekazu (prasie, telewizji i Internecie) osób i podmiotów nie urzędowych, ale wyłącznie czasowo i na mocy specjalnej zgody (uchwały) rady samorządu. Korzystający z herbu mogą wnosić z tego tytułu opłaty.
Flaga i chorągiew (weksylia) to znaki bojowo rozpoznawcze wykonane z tkaniny i barwione wedle podobnych zasad, które obowiązują w heraldyce. Mogą być na stałe lub czasowo przymocowane do drzewca lub zawieszone swobodnie (na lince) na maszcie. Pozostałe rodzaje weksyliów to: proporce, proporczyki, banery i sztandary. Najczęściej spotykane w Polsce proporcje to płata flagi (stosunek wysokości do długości) w stosunku 5:8. Chorągiew jest najstarszym polskim weksylium, znana już na początku XII wieku, prawie zawsze z wyhaftowanym, naszytym lub namalowanym herbem lub godłem herbowym i barwami występującymi w samym herbie, którego godło chorągiew przedstawia, przytwierdzona na stałe do drzewca. Chorągiew występuje najczęściej w kilku egzemplarzach.
Flaga to płat barwionego materiału, często bez godła herbowego, która może być mocowana do drzewca lub zawieszana swobodnie (na lince) na maszcie i może być powielana w nieograniczonej liczbie egzemplarzy.
Zastosowanie flagi gminnej. Flagę gminy podnosi się (nie wiesza!!!) na maszt znajdujący się na budynku lub na maszcie przed budynkiem. Należy przestrzegać by nie znajdowała się wyżej niż flaga państwowa, wojewódzka lub powiatowa. W przypadku podniesienia na budynku obok siebie flagi państwowej i flagi gminnej, to flaga państwowa powinna się znajdować po heraldycznej prawej stronie, (czyli na lewo od patrzącego). W przypadku trzech weksyliów, np.: wojewódzkiego i powiatowego to flagę wojewódzką umieszcza się w środku, powiatową po prawej stronie (lewej od patrzącego), a gminną po lewej (prawej od patrzącego).
W przeciwieństwie do flagi państwowej i wojewódzkiej, flaga powiatowa i gminna może być podnoszona wyłącznie na obiektach powiatowych i gminnych, chyba, że władze gminne (powiatowe) wyrażą zgodę na oflagowanie innych obiektów i obszarów, gdyż jest ona tzw. flagą urzędową.

Zabytki ikonograficzne, heraldyka kościelna, rycerska i gminna:

Ustawa o samorządzie terytorialnym z 8 marca 1990 roku (z późniejszymi zmianami) zezwala radom gmin i miast podejmować uchwały dotyczące ich symboliki (herbu, chorągwi i pieczęci). Od tego czasu większość miast i gmin przyjęło nowe symbole lub zatwierdziło już istniejące. Gmina Dobra na początku lat dziewięćdziesiątych skorzystała z tej możliwości i własnymi "silami" opracowała "herb". Herb ten nigdy nie był weryfikowany przez zawodowych heraldyków. Przedstawiał on na niebieskiej  tarczy nieprofesjonalny rysunek barana stojącego pod drzewem. "Herb" ten łamał podstawowe zasady heraldyki. Autorzy projektu skorzystali z zachowanych wizerunków znaku napieczętnego sołectwa Dobra z XIX i XX wieku. Chodzi o tzw. pieczęcie rustykalne, które wprowadziły władze austriackie po 1785 roku. Wtedy to praktycznie, każda gmina - wioska miała swoje samorządowe symbole, które używane były aż do 1930 roku. W porównaniu z innymi rejonami Małopolski, są one niepowtarzalne i odzwierciedlają historię, charakter i legendy dotyczące poszczególnych wiosek. Niewykluczone, że od II połowy XVIII do roku 1848, właściciele majątków ziemskich na obszarze wchodzącym w skład obecnej Gminy, używali indywidualnych pieczęci, celem uwierzytelniania wewnętrznych dokumentów. Chodzi o tzw. pieczęcie dominialne, noszące najczęściej herb właściciela wsi, na które wyrażały zgodę władze austriackie od 1773 roku.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku w użyciu był tylko herb państwowy, chociaż do 1930 roku tolerowano stare pieczecie i herby gminne. W kancelariach niektórych majątków ziemskich w międzywojennej Polski, w tym w woj. krakowskiego, do którego należała Dobra jako cześć powiatu limanowskiego, stosowane były herby rodowe właścicieli. W gminie Dobra nie udało się odnaleźć żadnych śladów użycia takich znaków.
Jednak gmina to nie tylko jej stolica — Dobra, ale i pozostałe sołectwa. Mieszkańcy każdego z nich powinni utożsamiać się z gminnym herbem, flagą i pieczęcią. Symbole gminne powinny łączyć mieszkańców, a nie dzielić. Projektując herb Gminy należy uwzględnić: oczekiwania wspólnoty samorządowej, podstawowe kanony heraldyczno-weksylologiczne, jak i wyniki badań archiwalno-historycznych. Jednak w przypadku gminy Dobra konieczne jest zastosowanie zasady, mówiącej, iż pierwszeństwo przy opracowaniu symboli gminnych ma najstarszy wizerunek herbu lub znaku napieczętnego miasta lub byłego miasta znajdującego się w granicach danej jednostki administracyjnej. Taki przypadek występuje, znane jest bowiem godło na pieczęci miasta Skrzydlna.
 
Poszukiwania (kwerenda) objęły zachowane źródła heraldyczne i archiwalne dotyczące:
1. Symboliki powiatu szczyrzyckiego od pot. XV wieku do 1772 roku.
2. Zabytków heraldyki kościelnej (w tym: klasztornej) obecnej na terenie gminy od średniowiecza do I poł. XIX wieku.
3. Zachowanych zabytków heraldycznych i sfragistycznych miasta Skrzydlna.
4. Symboliki samorządowej gmin i gromad z XIX i XX wieku.
5. Zabytków heraldyki rycerskiej (szlacheckiej) na ziemi dobrzańskiej do 1939 roku.
6. Paraheraldycznej symboliki z zakresu folkloru i kultury dobrzańskiej.
7. Charakterystycznych cech krajoznawczo-przyrodniczych gminy Dobra.

Kwerendy archiwalno-historyczna pozwala na następujące stwierdzenia:

1. Do roku 2002 powiat limanowski (wcześniej szczyrzycki) nie posiadał swoich symboli.
2. Teren gminy Dobra podzielony jest między parafie:
a) Dobra — parafia rzymsko-katolicka p.w. Matki Bożej Szkaplerznej (wcześniej Św. Szymona i Tadeusza Judy od 1361 r.),
b) Jurków — parafia rzymsko-katolicka p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy (od 1925 roku),
c) Skrzydlna — parafia rzymsko-katolicka p.w. Św. Mikołaja Biskupa (od 1296 roku),
d) Stróża — parafia rzymsko-katolicka p.w. Św. Najświętszego Serca Pana Jezusa (od 1980 roku).
3. Do dnia dzisiejszego nie zachowała się żadna pieczęć miasta Skrzydlna. Pierwszorzędne znaczenie do dalszych rozważań, mają patroni kościołów w Skrzydlnej i Dobrej tj. Św. Mikołaj i Św. Szymon i Św. Tadeusz Juda.

4. Od IV ćwierci XVIII wieku do lat dwudziestych XX wieku każde sołectwo Gminy używało swoich znaków napieczętnych. Udało się ustalić wizerunki sześciu z nich:
1) Dobra: na tarczy baranek w prawo (rys. 1) lub baranek w prawo przed krzewem i pod drzewem (rys. 2).
2) Gruszowiec: na tarczy postać mężczyzny piłującego kloc drzewa na stojaku (rys. 3).
3) Jurków: na tarczy wóz drabiniasty (rys. 4).
4) Półrzeczki: baranek w prawo (rys. 5).
5) Skrzydlna: postać stojącego, modlącego się anioła w lewo (rys. 6).
6) Stróża: postać człowieka w tzw. "kepi" i żupanie z kijem w lewej ręce (karabinem?) (rys. 7).
7) Wilczyce: postać mężczyzny ze wzniesionym kilofem (rys. 8).      

         Rys. 1                       Rys. 2                        Rys. 3

          Rys.4                      Rys. 5                       Rys. 6

             Rys. 7                  Rys. 8

5. Na terenie obecnej Gminy Dobra dobitnie zaznaczyły swoją obecność następujące rody rycerskie (szlacheckie):
a) Ratułdowie – herb Ratult, krzyż i półksiężyc (rys. 9),
b) Pieniążkowie – herb Odrowąż (rys. 10),
c) Lubomirscy – herb Szreniawa (odmiana), krzywaśń bez krzyża kawalerskiego (tak jak Drużyna), (rys. 11, 11a),
d) Małachowscy – herbu Nałęcz (rys. 12)

Z powyższego zestawienia wynika, iż przy projektowaniu herbu gminy należy wziąć pod uwagę dwa godła herbowe zasłużonych rodów rycerskich: krzyż i półksiężyc (herb Ratołdow) i herb Nałęcz (ród Małachowskich). Rody te walnie przyczyniły się do rozwoju ziemi dobrzańskiej i skrzydlańskiej. Herb Odrowąż można uwzględnić w dalszej kolejnosci.

Herb, flaga i pieczęć gminy Dobra — propozycje tematyczne:

Optymalny kształt tarczy herbowej to tzw. tarcza hiszpańska a na niej:
1. Baran (baranek) lub jego głowa srebrna w czerwonym lub błękitnym polu tarczy. Wizerunki samotnego barana w prawo lub barana pod drzewem widnieją na licznych pieczęciach Zwierzchności Gminnej Dobra od 1 pot. XIX do lat dwudziestych XX wieku (zob. Rys. 1 i Rys. 2).
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek barana w prawo lub głowy barana.

2. Postać modlącego się anioła z rozpostartymi skrzydłami srebrna w błękitnym polu tarczy. Wizerunki anioła widnieją na licznych pieczęciach Zwierzchności Gminnej Skrzydlna od 1 pot. XIX do lat dwudziestych XX wieku (zob. Rys. 6).
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek Postaci modlącego się anioła z rozpostartymi skrzydłami.

3. Herb SZARZA (lub OSSORYJA odm.) — rodu Ratołdów, którzy przez stulecia mieli swoje gniazdo rodowe w Skrzydlnej: w polu czerwonym, krzyż - łaciński złoty zaćwieczony na połutoczenicy wspak również złotej lub półksiężycu rogami do góry (zob. Rys. 9). Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek herbu Szarza.

4. Herb ODROWĄŻ — rodu Pieniążków, którzy w czasie kilkudziesięcioletniego władania kluczem dobrzańskim, założyli kilka wiosek, m.in. Półrzeczki, Chyszówki i Wilczyce. Herb przedstawia: w polu czerwonym, rogacina srebrna rozłuczona (lub w polu czerwonym na zawiasie kotłowej strzała srebrna w słup (zob. Rys. 10).
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek herbu Odroważ.

5. Herb NALĘCZ — rodu Małachowskich, którzy w czasie stupięćdziesięcioletniego władania kluczem dobrzańskim, walnie przyczynili się do poprawy bytu mieszkańców ziemi dobrzańskiej. Herb przedstawia: w polu czerwonym związana chusta srebrna, z końcami zwisającymi ku dołowi (zob. Rys. 12).
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek herbu Nalecz.

6. Herb SZRENIAWA — rodu Lubomirskich, którzy władali kluczem dobrzańskim przez 127 lat. Herb przedstawia: w polu czerwonym krzywaśń srebrna w prawo (zob. Rys. 11a). Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek herbu Szreniawa.

7. Patronem kościoła (najstarszego w gminie) w Skrzydlnej jest Św. Mikołaj Biskup.
Proponuję wprowadzenie do herbu gminy Dobra postaci biskupa z mitrą (infułą), pastorałem i trzema złotymi kulami w prawym reku, w błękitnym polu tarczy.
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek Św. Mikołaja Biskupa lub jego atrybuty w postaci trzech złotych kul.

8. Gmina Dobra położona jest w dolinach potoków i rzeki Łososina, nad którymi górują największe szczyty Beskidu Wyspowego: Mogielica, Śnieżnica, Ćwilin i Łopień. Góry te wywierały i nadal wywierają ogromny wpływ na dzieje i życie mieszkańców obecnej gminy Dobra. Proponuję wprowadzenie w błękitnym lub czerwonym polu tarczy czwórwzgórze złote lub srebrne.
Wniosek: do projektu herbu gminy przenieść wizerunek czwórwzgórza złotego lub srebrnego.

Najbardziej wskazane będzie jednak odwołanie się do zachowanych znaków napieczętnych dwóch miejscowości: Skrzydlnej i Dobrej. Współczesna gmina powstała w gruncie rzeczy z połączenia dwóch największych jednostek administracyjnych, właśnie wcześniej wymienionych gromad. Inne byty ich historyczne losy. Trzeci element składowy — dawna gromada Jurków znajdowała się w historycznych strukturach klucza dobrzańskiego i wydaje się słuszne traktowanie tej miejscowości oraz pobliskich Chyszówek, Półrzeczek i Wilczyc — łącznie. Znak napieczętny "Zwierzchności Gminnej Jurków" przedstawiający wóz drabiniasty źle się komponuje z pozostałymi symbolami, które mogą być brane pod uwagę przy projektowaniu symboli gminy Dobra. Baran (baranek) występujący na pieczęci wsi Dobra, znajduje się również na pieczęci wioski Półrzeczki. Postać anioła z pieczęci wsi Skrzydlna powinna spełniać aspiracje mieszkańców "skrzydlańskiej” części gminy. Ponadto anioł spełniałby przy tym funkcje tzw. godła mówiącego, tj. skrzydła anioła kojarzą się ze "Skrzydlna" (być może ten anioł świadomie został wprowadzony do pieczęci wsi w wieku XIX) i jednocześnie postać modlącego się anioła, to symbol dobroci (np. powiedzenia w rodzaju: "anielska dusza", "anioł, a nie człowiek", "anielska cierpliwość" itp.), kojarzącej się dosłownie i w przenośni, a także z nazwa. samej miejscowości Dobra.
Baran (baranek), to również symbol dobra, a także pasterskich tradycji mieszkańców niektórych wiosek w gminie, np. Chyszówki, Jurków, Półrzeczki, Wilczyce, Gruszowiec, Przenosza itd.). Nie wydaje się wskazane umieszczenie w herbie gminy drzew, krzewów i postaci drwala piłującego kloc drewna, które to występują na pieczęciach pozostałych sołectw.
Wskazane jest również swoiste upamiętnienie w herbie gminy historycznie zasłużonych dla ziemi dobrzańskiej i skrzydlańskiej rodów rycerskich (szlacheckich). Na ten zaszczyt zasługuje ród Ratołdów (Ratuldow), Pieniążków i Małachowskich. Nie można tego powiedzieć o rodzie magnackim Lubomirskich, który "przysłużył" się mieszkańcom gminy, ale w znaczeniu negatywnym.
Czwórwzgórze mogłoby być nawiązaniem do górskiego charakteru gminy, która leży w samym środku Beskidu Wyspowego i jak juz wspomniano wcześniej, górujące nad wszystkimi sołectwami szczyty mają ogromne gospodarcze, turystyczne i historyczne znaczenie dla życia mieszkańców gminy.

7. Wstępne projekty Herbu Gminy Dobra:

8. Wstępne projekty Flagi Gminy Dobra:

          Rys.22                                    Rys. 23

          Rys. 24                                   Rys.25

Użyte w projektach herbu i flagi gminy Dobra barwy mają znaczenie symboliczne. Z barwami tymi należy wiązać (obok symboliki chrześcijańskiej) inne znaczenia, m.in.: cnoty i cechy charakteru, ciała niebieskie, kamienie szlachetne, metale i zywioly:

1. Złoto (żółcień) symbolizuje Boski majestat, objawienie Ducha Świętego, glorię zmartwychwstania, szlachetność, wspaniałomyślność, życzliwość, Słońce, topaz, złoto i światło.
2. Srebro (biel) to symbol czystosci, uczciwosci i lojalnosci oraz pokory, a także Księżyca, perły, srebra, wody i pokoju.
3. Czerwień to barwa krwi Odkupiciela, symbol Syna Bożego oraz Boskiego pomazańca (króla). Oznacza tez miłość, dzielność, poświęcenie i żarliwość. Jest barwa. Marsa, rubinu, ognia i wojny.
4. Błękit jest barwą Matki Bożej, nieba, wiary, prawdy, lojalności, wierności, stałości, Wenus, szafiru, miedzi i powietrza.
5. Zieleń symbolizuje sprawiedliwych i wybranych, nowe życie, nadzieje, żywotność, obfitość, zdrowie i piękno. Jest barwą Merkurego, szmaragdu i rteci.
6. Purpura (fiolet) jest barwą Zbawiciela, Boga Ojca, symbolem męczeństwa i pokuty, dobroci, hojności, mądrości, dumy i umiarkowania. Przypisuje się ją Jowiszowi, ametystowi, cynie i chmurom.
7. Czerń to symbol śmierci, żałoby, smutku, piekła, nocy, ołowiu i Ziemi.
8. Rzadko lub bardzo rzadko stosowane w heraldyce i weksylologii, barwy pomocnicze — barwy naturalne: brąz, oranż (pomarańczowy), popielaty (szary) oraz kolor cielisty (barwa ciała), nie posiadają uniwersalnej symboliki.

       Włodzimierz Chorązki

UZASADNIENIE HERBU, FLAGI, BANERU I PIECZĘCI GMINY DOBRA

HERB GMINY DOBRA

Tarcza herbowa późnogotycka tzw. typu hiszpańskiego, a na niej w polu błękitnym, nad trójwzgórzem srebrnym, takaż chusta srebrna związana, koło tworząca, z końcami w dół.
Gdzie: błękit jest barwą Matki Bożej (kultu maryjnego), nieba i wiary. Srebro (biel) to symbol czystości, uczciwości, pokoju i wody.
Trójwzgórze symbolizuje "wyspowe" szczyty Beskidu Wyspowego otaczające Gminę Dobra ze wszystkich stron, m.in.: Mogielicę, Śnieżnicę, Łopień i Ćwilin. Srebrna chusta tworząca koło to godło z herbu Nałęcz, którym pieczętowali się Małachowscy, długoletni właściciele klucza dobrskiego (1711 — 1856). W odróżnieniu od swoich poprzedników — Lubomirskich, którzy władali kluczem dobrskim od 1584 do 1711 roku, zapisali się w pamięci miejscowej społeczności wyjątkowo korzystnie. W roku 1788 poseł na Sejm Czteroletni — Stanisław Małachowski wybudował w Dobrej szkołę ludową, a w roku 1792 rozparcelował wśród miejscowych chłopów (w zamian za czynsz), prawie całą ziemię uprawną oraz łąki i pastwiska. Nazwisko  Stanisława Małachowskiego –jako dobroczyńcy - wymieniono na tablicy pamiątkowej ufundowanej w 200 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, jego imieniem nazywa się zwyczajowo zabytkowy park wsi Dobra.
Chusta — godło z herbu Nałęcz, jest symbolem neutralnym, łączącym dwie dawne gromady: Dobrą i Skrzydlną. Godło krzywaśń z herbu Szreniawa Lubomirskich, jest dla mieszkańców Gminy Dobra symbolem krzywd doznanych ze strony kolejnych przedstawicieli tego rodu i administratorów klucza dobrskiego działających w ich imieniu, dotyczy to zwłaszcza w wieku XVII.  

FLAGA

Flagą jest prostokątny płat tkaniny o proporcjach 5 : 8, dzielony w słup w proporcjach 1 : 2 : 1, w barwach: błękitny (przy drzewcu) i części swobodnej oraz biały — środkowy szeroki pas. Pośrodku płata flagi: na pasie białym — herb Gminy Dobra. Barwy wywodzą się od herbu i mają identyczne znaczenie.

BANER

Banerem jest prostokątny płat tkaniny o proporcjach 1 : 4, dzielony w pas w proporcjach 1 : 2 : 1, w barwach: u góry i na dole wąskie pasy  błękitne, środkowy (szeroki pas) biały. Pośrodku płata baneru: na pasie białym — herb Gminy Dobra. Barwy wywodzą się od herbu i mają identyczne znaczenie.

PIECZĘĆ

Koło o średnicy 36 mm W otoku napis GMINA DOBRA między napisem "GMINA" i "DOBRA" dwie sześciopromienne gwiazdki. W środku koła (pieczęci godło z herbu Gminy Dobra.

Opracowanie historyczno – heraldyczne — Włodzimierz Chorązki (Uniwersytet Jagielloński — Kraków).
Projekty graficzne — Barbara Widłak (Akademia Sztuk Pięknych — Kraków)

Kraków, dn. 20 kwietnia 2004 roku.

UCHWAŁA Nr XX-147-04
Rady Gminy Dobra
z dnia 20 października 2004 r., w sprawie: ustanowienia herbu, flagi, pieczęci Gminy Dobra oraz zasad ich używania.

               Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (Dz. U. Nr 31 poz. 130 z późn. zm.),

Rada Gminy Dobra uchwala co następuje:

§ 1

1. Ustanawia się kształt i barwy herbu, flagi, pieczęci Gminy Dobra.
2. Wzór herbu, flagi i pieczęci Gminy Dobra stanowi załącznik nr 1 do niniejszej uchwały.

§ 2

Ustala się następujące zasady używania herbu i flagi Gminy Dobra:
1. Wykorzystanie herbu i flagi Gminy Dobra powinno być dokonywane w okolicznościach
i warunkach zapewniających poszanowanie symboli.
2. Herb Gminy Dobra umieszcza się:
1) w pomieszczeniach i salach posiedzeń organów Gminy i jednostek organizacyjnych Gminy Dobra,
2) na blankietach urzędowych Gminy Dobra,
3) na upominkach, nagrodach, dyplomach okolicznościowych, wydawnictwach lub innych przedmiotach promujących Gminę Dobra.
3. Flagę Gminy Dobra wywiesza się:
1) przed lokalami wyborczymi w szczególności podczas wyborów samorządowych, parlamentarnych, prezydenta RP, referendów,
2) na budynku Urzędu Gminy Dobra w dniach świąt państwowych i samorządowych.

§ 3

Wykorzystanie wizerunku herbu i flagi Gminy Dobra w innych przypadkach poza wymienionymi wymaga każdorazowej pisemnej zgody Wójta Gminy Dobra, który ustala również tryb postępowania przy rozpatrywaniu pisemnych wniosków zainteresowanych podmiotów. Wniosek do Wójta Gminy Dobra o zgodę na wykorzystanie herbu/flagi Gminy Dobra stanowi załącznik nr 2 do niniejszej uchwały.

§ 4

Upoważnia się Wójta Gminy Dobra do wyrażania zgody na umieszczanie herbu na sztandarach jednostek organizacyjnych Gminy oraz Ochotniczych Straży Pożarnych na pisemny wniosek kierownika jednostki.

§ 5

Wykonanie uchwały zleca się Wójtowi Gminy Dobra.

§ 6

Uchwała wchodzi w życie po upływie 14-tu dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego.