Przejdź do stopki

ZABYTKI W GMINIE DOBRA

Treść

1. Park podworski w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra

Według decyzji Nr 101/82 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Przyrody z dnia 26 lutego 1982 r. w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków województwa nowosądeckiego: "Ogród podworski z XIX w., w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra, położony jest na północnym skraju wsi nad potokiem. Teren częściowo płaski, urozmaicony, obecny użytkownik - Marzena Cieślak. Ogród ma kształt trapezu, zachowane grupy starodrzewia stwarzają szereg wnętrz ogrodowych. Drzewostan urozmaicony, najczęściej występujące drzewa to: lipy, graby, buki, dęby, brzozy, sosny, jesiony i kasztanowce, wiele drzew stuletnich. Ochronie konserwatorskiej podlega ogród w dotychczasowych granicach. Ze względu na dobrze zachowany układ dawnego ogrodu dworskiego oraz na dużą liczbę pięknych okazów starodrzewia, ogród w pełni zasługuje na ochronę prawną".

2. Budynek dworu w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra

Według decyzji Nr 403/89 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 8 grudnia 1989 r. w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków województwa nowosądeckiego: "Dwór w Skrzydlnej wzniesiony został w II poł. XVI w., być może z wykorzystaniem elementów budowli wcześniejszej - jako murowana siedziba obronna, usytuowana w zakolu potoku na wysokim naturalnym tarasie. Przebudowany i rozbudowany w wieku XVIII, stosownie do wymogów wygody i reprezentacji, w wieku XIX modernizowany. Korpus dworu murowany z kamienia i częściowo z cegły, piętrowy, na rzucie prostokąta, w XVIII w. otrzymał w nowej, osiowo skomponowanej elewacji frontowej wydatny ryzalit zwieńczony tympanonem. Pozostałe elewacje zachowały pierwotny, nieregularny układ. W części podziemnej dworu - doskonale zachowane renesansowe piwnice, ukazujące pierwotny układ dworu z bocznymi ryzalitami w elewacji wschodniej, piwnice owe przesklepione, murowane w całości z kamienia, w nich kamienne portale i obramienia okienne. W poziomie parteru zachowane sklepienia, na piętrze częściowo zachowany wystrój kaplicy oraz części pomieszczeń. Budynek dworu podlega ochronie w zakresie jego substancji budowlanych, bryły obiektu, detalu architektonicznego i elementów wystroju wnętrz".

3. Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Szymona i Judy Tadeusza we wsi Dobra

  • a/ Kościół drewniany z XVII w., rozbudowany w poł. XIX w.

  • b/ Ogrodzenie z kaplicami i bramami murowanymi z przełomu XVIII i XIX w. Użytkownikiem obiektu jest miejscowy proboszcz i Rada Parafialna. Zabezpieczenie przed uszkodzeniami i zniszczeniami jest prawidłowe. Zespół obiektów wymaga bieżącej konserwacji i renowacji zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Z uwagi na wybudowanie w pobliżu nowej świątyni (kościół murowany) istnieje zagrożenie stanu technicznego zabytkowego kościoła. Zabytek ten wymaga zabezpieczenia kwot finansowych na bieżącą konserwację.

4. Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Św. Mikołaja Biskupa we wsi Skrzydlna

  • a/ Kościół o architekturze drewnianej z I poł. XVI w., z murowanym prezbiterium; wieża odnowiona w 1959 r.; kaplica w 1838 r.; wewnątrz renesansowy nagrobek fundatora kościoła Prokopa Pieniążka.

  • b/ Ogrodzenie kościoła murowane z XVIII - XIX w.

  • c/ Trzy kapliczki z pierwszej poł. XIX w. Od czasu konsekracji nowej świątyni (w 1993 r.) powyższy Kościół jest rzadko użytkowany i wymaga generalnego remontu.

  • d/ Użytkownikiem tych obiektów jest proboszcz i Rada Parafialna.

5. Muzeum Parafialne we wsi Dobra

Historia

Początki Muzeum Parafialnego sięgają roku 1951, kiedy to zorganizowano punkt opieki muzealnej nad miejscowymi i regionalnymi zabytkami oraz rozpoczęto inwentaryzację zabytków w Dobrej. Muzeum, które powstało w 1955 r., jako filia Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, zorganizował ks. Edward Wojtusiak. "Za utworzenie wzorowego Muzeum Parafialnego" otrzymał on nagrodę im. Brata Alberta. W 1971 r. zabytki malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego zostały wpisane do rejestru zabytków.

Charakterystyka zbiorów

Malarstwo, rzeźba, rzemiosło artystyczne, księgi liturgiczne oraz zabytki etnograficzne. Do najcenniejszych eksponatów należą: obrazy Matki Bożej Szkaplerznej oraz Przemienienia Pańskiego; rzeźby Św. Anny, Joachima oraz Matki Bożej Niepokalanej; feretron (1700 r.); dokument króla Zygmunta III Wazy z 1592 r.; żelazny kufer zamykany na 11 rygli (XVI w.); Biblia z litografiami wydana w Bazylei w 1568 r.
Zbiory są zinwentaryzowane.

Pomieszczenia

Sala w nowej świątyni w Dobrej