Wtorek, 26 stycznia 2016

Zabytki i miejsca pamięci narodowej

1.   Park podworski w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra.

Według decyzji Nr 101/ 82 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Przyrody z dnia 26 lutego 1982 r. w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków wojewodztwa nowosądeckiego: "Ogród podworski z XIX w., w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra, położony jest na północnym skraju wsi nad potokiem. Teren częściowo płaski, urozmaicony, obecny użytkownik - Marzena Cieślak. Ogród ma kształt trapezu, zachowane grupy starodrzewia stwarzają szereg wnętrz ogrodowych. Drzewostan urozmaicony, najczęściej występujące drzewa to: lipy, graby, buki, dęby, brzozy, sosny, jesiony i kasztanowce, wiele drzew stuletnich. Ochronie konserwatorskiej podlega ogród w dotychczasowych granicach. Ze względu na dobrze zachowany układ dawnego ogrodu dworskiego oraz na dużą liczbę pięknych okazów starodrzewia, ogród w pełni zasługuje na ochronę prawną".

2.   Budynek dworu w miejscowości Skrzydlna, Gmina Dobra.

Według decyzji Nr 403/ 89 Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 8 grudnia 1989 r. w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków wojewodztwa nowosądeckiego: "Dwór w Skrzydlnej wzniesiony został w II poł. XVI w., być może z wykorzystaniem elementów budowli wcześniejszej - jako murowana siedziba obronna, usytuowana w zakolu potoku na wysokim naturalnym tarasie. Przebudowany i rozbudowany w wieku XVIII, stosownie do wymogów wygody i reprezentacji, w wieku XIX modernizowany. Korpus dworu murowany z kamienia i częściowo z cegły, piętrowy, na rzucie prostokąta, w XVIII w. otrzymał w nowej, osiowo skomponowanej elewacji frontowej wydatny ryzalit zwieńczony tympanonem. Pozostałe elewacje zachowały pierwotny, nieregularny układ. W części podziemnej dworu - doskonale zachowane renesansowe piwnice, ukazujące pierwotny układ dworu z bocznymi ryzalitami w elewacji wschodniej, piwnice owe przesklepione, murowane w całości z kamienia, w nich kamienne portale i obramienia okienne. W poziomie parteru zachowane sklepienia, na piętrze częściowo zachowany wystrój kaplicy oraz części pomieszczeń. Budynek dworu podlega ochronie w zakresie jego substancji budowlanych, bryły obiektu, detalu architektonicznego i elementów wystroju wnętrz".

3.   Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Szymona i Judy Tadeusza we wsi Dobra.

a/  Kościół drewniany z XVII w., rozbudowany w poł. XIX w.
b/  Ogrodzenie z kaplicami i bramami murowanymi z przełomu XVIII i XIX w. Użytkownikiem obiektu jest miejscowy proboszcz i Rada Parafialna. Zabezpieczenie przed uszkodzeniami i zniszczeniami jest prawidłowe. Zespół obiektów wymaga bieżącej konserwacji i renowacji zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Z uwagi na wybudowanie w pobliżu nowej świątyni /kościół murowany/ istnieje zagrożenie stanu technicznego zabytkowego kościoła. Zabytek ten wymaga zabezpieczenia kwot finansowych na bieżącą konserwację.

4.   Zespół Kościoła Parafialnego pod wezwaniem Św. Mikołaja Biskupa we wsi Skrzydlna.

a/ Kościół o architekturze drewnianej z I poł. XVI w., z murowanym prezbiterium, wieża odnowiona w 1959 r., kaplica w 1838 r., wewnątrz renesansowy nagrobek fundatora kościoła Prokopa Pieniążka.
b/ Ogrodzenie kościoła murowane z XVIII - XIX w.
c/ Trzy kapliczki z pierwszej poł. XIX w. Od czasu konsekracji nowej świątyni (w 1993 r.) w/w Kościół jest rzadko użytkowany i wymaga generalnego remontu.
d/ Użytkownikiem tych obiektów jest proboszcz i Rada Parafialna.

5.   Muzeum Parafialne we wsi Dobra. 

Historia:
Początki Muzeum Parafialnego sięgają roku 1951, kiedy to zorganizowano punkt opieki muzealnej nad miejscowymi i regionalnymi zabytkami oraz rozpoczęto inwentaryzację zabytków w Dobrej. Muzeum, które powstało w 1955 r., jako filia Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie, zorganizował ks. Edward Wojtusiak. "Za utworzenie wzorowego Muzeum Parafialnego" otrzymał on nagrodę im. Brata Alberta. W 1971 r. zabytki malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego zostały wpisane do rejestru zabytków.

Charakterystyka zbiorów:
Malarstwo, rzeźba, rzemiosło artystyczne, księgi liturgiczne, zabytki etnograficzne. Do najcenniejszych eksponatów należą: obrazy Matki Bożej Szkaplerznej, Przemienienia Pańskiego; rzeźby Św. Anny, Joachima, Matki Bożej Niepokalanej; feretron (1700 r.); dokument króla Zygmunta III Wazy z 1592 r.; żelazny kufer zamykany na 11 rygli (XVI w.); Biblia z litografiami wydana w Bazylei w 1568 r.
Zbiory są zinwentaryzowane.

Pomieszczenia:
Sala w nowej świątyni w Dobrej.